Egzema czego nie jeść podczas codziennej diety?

Egzema czego nie jeść podczas codziennej diety?

Egzema, czyli atopowe zapalenie skóry, może być wywoływana lub nasilana przez określone składniki diety. Szybka odpowiedź na pytanie czego nie jeść przy egzemie brzmi: unikać przede wszystkim pokarmów o wysokim potencjale alergizującym, produktów bogatych w histaminę oraz żywności wysokoprzetworzonej i pełnej cukrów prostych, tłuszczów nasyconych, konserwantów i barwników, zawsze po indywidualnej diagnostyce alergologicznej i pod kontrolą lekarza [1][2][3][4][5][6][7][8].

Dlaczego niektóre produkty nasilają objawy egzemy?

Egzema to przewlekła choroba skóry, której objawy mogą się nasilać pod wpływem określonych czynników dietetycznych, zwłaszcza u osób z alergią pokarmową [2][4]. Kluczowe znaczenie ma tu reakcja immunologiczna na konkretny alergen pokarmowy: układ odpornościowy rozpoznaje wybrane białka jako zagrożenie, co skutkuje uwalnianiem histaminy i innych mediatorów zapalenia, prowadząc do nasilenia świądu oraz zmian skórnych [4]. Nie wszystkie osoby z egzemą są w równym stopniu podatne na wpływ pożywienia – znaczenie mają tu czynniki indywidualne i predyspozycje [2][7]. Niewłaściwe wybory dietetyczne, zwłaszcza dieta bogata w cukry proste i tłuszcze nasycone, mogą nasilać ogólnoustrojowy stan zapalny i sprzyjać pogorszeniu przebiegu egzemy na tle zaburzonej mikroflory jelitowej [5][6].

Najważniejsze alergeny pokarmowe w egzemie

Najczęściej wymieniane składniki stanowiące „wielką ósemkę” alergizującą to: mleko krowie, jaja kurze, ryby, skorupiaki, mięczaki, soja, pszenica/gluten oraz orzechy, zwłaszcza ziemne [1][2][8]. U osób z alergią pokarmową na te produkty objawy egzemy mogą znacząco się nasilać [2]. Należy pamiętać, że restrykcje powinny być wprowadzane dopiero po potwierdzeniu alergii lub nadwrażliwości oraz konsultacji z lekarzem i diagnostyce alergologicznej [7].

Poza wymienionymi, inne produkty takie jak owoce cytrusowe, czerwone mięso, dojrzewające sery oraz kakao i niektóre warzywa także bywają potencjalnie drażniące, szczególnie gdy są źródłem histaminy lub jej uwalniania [3][4][8].

Histamina i produkty nasilające świąd

Histamina jest naturalnie występującą substancją w niektórych pokarmach oraz powstaje w organizmie podczas reakcji alergicznej [3][4]. Nadmiar histaminy w diecie może nasilać świąd i podrażnienie skóry u osób z egzemą, zwłaszcza u tych z nadwrażliwością na ten związek [4]. Do produktów szczególnie bogatych w histaminę lub stymulujących jej uwalnianie należą fermentowane sery, wędliny, ryby, czekolada, banany, pomidory, truskawki, kapusta, szpinak, makrela i tuńczyk [3][4].

Rola żywności przetworzonej i wpływ cukrów oraz tłuszczów nasyconych

Przetworzona żywność, w tym produkty typu fast food, słodycze, napoje słodzone, wędliny i inne wyroby bogate w konserwanty i barwniki, może prowadzić do nasilenia stanu zapalnego w całym organizmie oraz negatywnie oddziaływać na mikrobiotę jelitową [3][5][6]. Taki typ diety dodatkowo zubaża organizm w błonnik, witaminy oraz antyoksydanty, co może pośrednio pogłębiać objawy egzemy [5]. Nadmiar cukrów prostych i tłuszczów nasyconych sprzyja przewlekłemu procesowi zapalnemu i pogłębianiu zmian skórnych [6].

Badania potwierdzają, że poprawa stanu skóry następuje zwykle po 4–6 tygodniach od wprowadzenia właściwej eliminacji produktów szkodliwych, jednak efekt skuteczności diety jest wysoce indywidualny i wymaga weryfikacji [7].

Indywidualizacja diety i znaczenie mikroflory jelitowej

Nie każde zalecenie dietetyczne będzie skuteczne dla wszystkich osób z egzemą. Indywidualna tolerancja pokarmowa musi być rozpoznana na podstawie obserwacji reakcji organizmu oraz wyników testów alergologicznych [2][7]. Wyłącznie zbilansowana, zróżnicowana dieta minimalizuje ryzyko niedoborów pokarmowych, dlatego wszelkie restrykcje wprowadza się wyłącznie na podstawie wskazań medycznych [7].

Szczególnie istotne jest dbanie o stan mikrobioty jelitowej – dieta uboga w produkty przetworzone, bogata w błonnik i składniki odżywcze wspiera równowagę mikroflory, co może korzystnie wpływać na objawy egzemy [5]. Zaburzenia flory jelitowej, spowodowane niewłaściwą dietą, zaostrzają stany zapalne i zmiany skórne [5][6].

Podsumowanie – czego nie jeść przy egzemie?

Przy egzemie najważniejsze jest unikanie pokarmów o wysokim potencjale alergizującym, takich jak produkty mleczne, jaja, pszenica, orzechy, ryby, owoce morza i soja [1][2][8]. Dodatkowo wskazane jest ograniczenie spożycia produktów przetworzonych, niwelowanie nadmiaru cukrów prostych i tłuszczów nasyconych oraz eliminacja konserwantów i barwników [3][5][6][7]. Szczególną uwagę należy zwrócić na produkty będące źródłem histaminy lub powodujące jej uwalnianie, takie jak fermentowane sery, wędliny, ryby, owoce cytrusowe, pomidory, truskawki, banany, czekolada, kapusta i szpinak [3][4].

Dietę każdorazowo należy dostosować indywidualnie, a wszelkie eliminacje wprowadzać po konsultacji specjalistycznej, by nie narażać się na niedobory [7]. Dla poprawy stanu skóry ważne jest także dbanie o mikroflorę jelitową i unikanie niepotrzebnych restrykcji. Regularna ocena alergii i tolerancji jest wskazana, szczególnie u dzieci – alergia pokarmowa może samoistnie ustąpić po kilku latach [7].

Źródła:

• [1] https://www.rossmann.pl/inspiracja/dieta-przy-azs-czego-nie-mozna-jesc-i-dlaczego,3730
• [2] https://e-recepta.net/blog/dieta-przy-atopowym-zapaleniu-skory-azs-co-mozna-jesc-a-czego-lepiej-unikac/
• [3] https://receptomat.pl/post/eg/egzema-a-dieta
• [4] https://drmichaels.pl/Dieta-dla-osob-z-egzema-blog-pol-1507543562.html
• [5] https://emotopic.pl/porady/dieta-przy-atopowym-zapaleniu-skory-co-jesc-a-czego-unikac/
• [6] https://azs24.pl/blog/post/35/dieta-a-atopowe-zapalenie-skory-co-jesc-czego-unikac
• [7] https://ducray.com/pl-pl/wszystko-o-egzemie/codzienne-zycie-z-egzema/wlasciwa-dieta-przy-egzemie
• [8] https://ecostory.pl/7-rzeczy-ktorych-powinienes-unikac-jesli-masz-egzeme
• [9] https://www.izielnik.pl/blog/dieta-przy-azs-co-jesc-a-czego-unikac-przy-atopowym-zapaleniu-skory